حبیبه نوری داشلیبرون؛ سارا خراسانی نژاد؛ سیدجواد موسوی زاده؛ محمدحسین میرجلیلی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.572.102.4.1575.101 اسطوخودوس (Lavandula stricta Delile) یکی از گونههای بومی ایران میباشد که در مناطق جنوبی ایران رشد میکند. القاء پلیپلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهشزا مانند کلشیسین، بهعنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی است که قابلیت زیادی برای استفاده از این فرایندهای تکاملی طبیعی برای بهبود ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.572.102.4.1575.101 اسطوخودوس (Lavandula stricta Delile) یکی از گونههای بومی ایران میباشد که در مناطق جنوبی ایران رشد میکند. القاء پلیپلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهشزا مانند کلشیسین، بهعنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی است که قابلیت زیادی برای استفاده از این فرایندهای تکاملی طبیعی برای بهبود محصول هدفمند وجود دارد. برای بررسی امکانسنجی القای پلیپلوئیدی در گیاه دارویی اسطوخودوس افراشته، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار کلشیسین در پنج غلظت (0، 0.05، 0.1، 0.2، 0.4 درصد) بهصورت ژل روی مریستم انتهایی گیاه و چهار زمان (8، 16، 24 و 48 ساعت) با سه تکرار و 20 واحد آزمایشی، در شرایط گلخانهای اجرا شد. برای مشاهده تأثیر کلشیسین بر خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی در زمان گلدهی، طول اندام هوایی، تعداد برگ اصلی، تعداد برگ فرعی، تعداد میانگره ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، طول سنبله، تعداد سنبلهها، تعداد گل در خوشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه، سطح برگ، طول میانگره، محتوای فنل کل، میزان فلاونوئید کل، فعالیت آنتیاکسیدانی، میزان قند کل و کیفیت کلروفیل اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای مورد بررسی روی تمامی صفات بجز تعداد برگ اصلی و تعداد میانگره ساقه اصلی و طول ریشه اختلاف معنیدار داشت. بهطوری که نتایج مقایسه میانگینها نشان داد با افزایش غلظت و مدت زمان اعمال کلشیسین، ارتفاع، طول میانگره، تعداد گل و میزان قند کل کاهش و طول سنبله خوشه اصلی و محتوای فنل کل افزایش یافت. بررسیهای فیلوسایتومتری نشان داد که میانگین اندازه ژنوم 0.73 پیکوگرم در گیاهان تحت تیمار کلشیسین با غلظت 0.4% در مدت زمان 48 ساعت بدست آمد، در حالیکه میانگین اندازه ژنوم در تیمار شاهد 0.55 پیکوگرم بود. بقیه گیاهان تیمارشده در زمان و غلظتهای متفاوت میانگین اندازه ژنوم 0.57 را نشان داد. بهطور کلی از نتایج این آزمایش برآورد میشود که اسطوخودوس افراشته برای القای پلیپلوئیدی به کلشیسین پاسخ مثبت نشان دادهاست و چشمانداز روشنی در اصلاح این گیاه با افزایش سطح پلوئیدی آن به این روش وجود دارد.